Pasiaste „diamenty”

Biżuteria z drogocennych kamieni? Diamenty, rubiny czy szmaragdy znamy wszyscy. Mało komu jednak przyjdzie na myśl, że drogocennymi kamieniami mogą być krzemienie, które znajdziemy tylko w Górach Świętokrzyskich.

Nie bez powodu krzemień pasiasty nazywany jest polskim diamentem lub klejnotem. Najpiękniejsza jego odmiana, zdobiona licznymi, regularnymi ciemnymi i jasnymi smugami, występuje jedynie w  okolicy miejscowości Iłża oraz Krzemionek Opatowskich.

Krzemień pasiasty jako minerał powstał ok. 150 mln lat temu w wyniku wymarcia specyficznego gatunku gąbek morskich. Występowały one w miejscu, gdzie obecnie rozpościerają się Góry Świętokrzyskie, a kilka er temu znajdowało się ciepłe morze. Cenne walory krzemienia zostały dostrzeżone już około 4-5 tys. lat temu przez pierwszych osadników ziemi świętokrzyskiej. Z tego twardego i wytrzymałego materiału wyrabiano wówczas głównie narzędzia oraz prostą biżuterię.

Pierwsze współczesne wzmianki o znalezieniu złoża i występowaniu tego cennego minerału na Kielecczyźnie pochodzą z roku 1922. Wtedy uznano go za materiał bez większego potencjału do wykorzystania w gospodarce. Jego walory ozdobne dostrzeżono dopiero na początku lat 70. XX wieku. Dziś krzemień pasiasty wykorzystuje się przede wszystkim w jubilerstwie do wytwarzania wyjątkowych ozdób codziennego użytku. Wyroby z krzemienia charakteryzują się niepowtarzalnością oraz unikalnością ze względu na strukturę ułożenia poszczególnych smug wewnątrz minerału. Walory estetyczne krzemienia dostrzeżone zostały także w Europie i na świecie, gdzie w sklepach jubilerskich można trafić na oszlifowany cenny kamień z Gór Świętokrzyskich.