30 grudnia 2020
Majonez… puszysta pycha!
Gości na stołach od niepamiętnych czasów. Ma też swoje zasłużone miejsce w polskiej kuchni.
Śmiało można pokusić się o stwierdzenie, że wynalazczyniami majonezu równie dobrze mogły być nasze babki. Do wyrobu tego puszystego sosu w potrzebowały jedynie jajka, oleju, trochę cukru, soli, musztardy, octu lub soku z cytryny. Ponadczasowość tego produktu polega na tym, że ta prosta receptura nie zmieniła się od zarania majonezowych dziejów.
Dawno, dawno temu…
Istnieje wiele legend o powstaniu tego sosu. Jedna z nich związana jest z miastem Mahón, stolicą Minorki oraz odniesionym tam przez Francuzów zwycięstwem nad siłami brytyjskimi w 1756 roku. Obrońcom obleganego przez Francuzów Mahón pozostały jedynie zapasy jaj i oliwy. W tych okolicznościach ich głównym pożywieniem miały się stać jaja na twardo, przyprawiane sosem sporządzonym z mieszaniny tych dwóch produktów. Gdy Francuzi zdobyli miasto, zastali na stołach właśnie taką potrawę, w której również zasmakowali, a później ją upowszechnili.
Nie tak dawno temu
Przyjmuje się, że pierwszy mający historyczne znaczenie przypadek wyrobu gotowego majonezu, przeznaczonego na sprzedaż, miał miejsce w 1905 roku w Nowym Jorku w sklepie delikatesowym założonym przez niemieckiego imigranta. Sprzedawał on majonez wyrabiany przez swoją żonę, produkowany w dwóch odmianach i pakowany w drewniane korytka stosowane do ważenia masła. W Polsce po raz pierwszy na skalę przemysłową produkcję majonezu rozpoczęto w 1959 roku, w obecnym województwie świętokrzyskim. Na podstawie tutejszego składu i receptury została oparta obecnie obowiązująca Polska Norma określająca majonez.
Nazywany kultowym
Współcześnie produkcją gotowych majonezów zajmuje się wiele przedsiębiorstw spożywczych na całym świecie. Wyroby te produkowane są w wielu gatunkach i smakach, a także przedstawiają różną jakość. Ten ze świętokrzyskiego na polskich stołach gości od kilkudziesięciu lat i jest równie znany, co uwielbiany. Ma zdecydowanie najkorzystniejszy i najbardziej zbliżony do domowej wersji skład, cechujący się wyrazistym, lekko kwaskowym smakiem. Pozbawiony jest zbędnych konserwantów i ulepszaczy, co sprawia, że pomimo swojej kaloryczności jest produktem zdrowym. Nie oddaje palmy pierwszeństwa konkurencji, bo z powodzeniem cieszy podniebienia wielu konsumentów nie tylko w kraju, ale na całym świecie. W Stanach Zjednoczonych najbardziej popularny jest w Chicago. Zajadają się nim również mieszkańcy Australii, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Niemiec, Grecji, Rosji, Słowacji, Kazachstanu, Azerbejdżanu, Turkmenistanu, Rumunii czy Czesi.
Czy majonez to majonez?
W dawniejszej kuchni polskiej, ale również francuskiej, majonezem (fr. mayonnaise) nazywa się też potrawę:
Na zimno z ryby, raków lub mięsa i drobiu, którą podaje się albo jako przekąska w formie sałaty na muszelkach, albo na półmiskach w całości, jako danie wykwintne przy proszonych śniadaniach, obiadach i kolacjach, najczęściej z ryb.
Wybiera się wtedy dużą rybę, gotuje się ją w całości w wanience, a ułożywszy na długim półmisku lub na desce serwetą obszytej, smaruje się ją grubo sosem majonezowym i garniruje po wierzchu w najrozmaitszy sposób (za: M. Ochorowicz-Monatową).